Reumatologija u doba pandemije koronavirusa 

Iako se možda čini da reumatologija nije u prvom redu borbe sa COVID – 19 pandemijom, reumatolozi imaju ključnu ulogu u novonastaloj situaciji pre svega zbog značajnog procenta reumatoloških pacijenata koji su pod velikim rizikom. Ranjivu populaciju čine pacijenti koji su na različitim vrstama imunosupresivne terapije. Mnogi pacijenti imaju multisistemsku bolest koja zahvata i pluća, srce i/ili bubrege. Kako reumatološki pacijenti obuhvataju širok spektar starosnih grupa, tako značajan broj pacijenata predstavlja one starije i od 80 godina, što dodaje poseban rizik.

U vremenu punom nepoznanica, Američki koledz za reumatologiju (ACR) potrudio se da odgovori  na neka od najčešće postavljanih pitanja koja interesuju reumatologe i njihove pacijente. U daljem tekstu možete pronaći neke od njih:

·         Kako se širi koronavirus?

Ovaj virus potiče iz takozvanih „životinjskih rezervoara“ odakle se preneo na ljude, a posledično je i nastavio da se širi među ljudima. Širi preko kapljica iz respiratornog sistema koje zaražena osoba produkuje kada kašlje ili kija. Takođe, pokazano je da se virus može preneti i preko zaraženih površina. Za sada nije pronađen ubedljiv dokaz da se SARS-CoV-2 može preneti i vazduhom (koji ne predstavlja kapljični put transmisije).

·         Koji su simptomi bolesti i koja je procena mortaliteta u vezi sa COVID-19?

Bolest se može manifestovati u različitim oblicima, od blage kliničke slike nalik gripu sa simptomima upale gornjeg respiratornog traka, preko teške upale pluća do akutnog respiratornog distres sindroma. Simptomi se najčešće javljaju u prvih 2 do 14 dana od infekcije i to u vidu groznice, kašlja i kratkog daha.

Trenutna procena mortaliteta je oko 1-2% među pacijentima kod kojih je klinički potvrđena bolest. Ipak, verovatno postoje asimptomatski pacijenti ili pacijenti sa veoma blagom kliničkom slikom kojima nije dijagnostikovan COVID-19, pa samim tim stopa mortaliteta može biti i niža.

·         Šta pacijenti mogu da učine kako bi se zaštitili od zaraze koronavirusom?

ACR snažno ističe važnost pravilne higijene ruku čestim i efikasnim pranjem, kao i izbegavanje obolelih, naročito onih koji kašlju ili kijaju. S druge strane, ne ohrabruje se rutinsko nošenje maski od strane nezaraženih. Pokazalo se da samo N95 maske sprečavaju prenošenje koronavirusa, pa upotreba drugih maski može dati lažni osećaj sigurnosti i umanjiti druge mere zaštite. Međutim, pacijenti koji su inficirani bi trebalo da nose maske kako bi sprečili dalje širenje. Čišćenje potencijalno kontaminiranih površina specifičnim dezinfekcionim sredstvima može ograničiti širenje ovog virusa.

Britansko društvo za reumatologiju (BSR) je u saradnji sa Nacionalnom zdravstvenom službom (NHS) razvilo za svoje članove „Klinički vodič za postupanje sa pacijentima obolelim od reumatskih bolesti tokom pandemije koronavirusom“. Ovaj vodič sadrži savete u vezi koraka koje zdravstvene ustanove treba da preduzmu, nivoe rizika pacijenata na osnovu njihovog stanja i terapije, kao i savete kako treba rasporediti resurse u slučaju da se poveća stopa infekcije. Neke od odgovora iz pomenutog vodiča možete pročitati u daljem tekstu.

·         Da li pacijenti treba da prekinu svoju terapiju iz predostrožnosti?

Svi pacijenti, uključujući one od 16 godina i starije, treba da nastave sa svojom terapijom, osim ukoliko ne dobiju drugačije instrukcije od svog tima reumatologa ili lekara opšte prakse koji ih leči. Možda će biti potrebno dodatno preispitati slučaje pacijenata koji tek treba da započnu terapiju ili pređu na drugu. Pacijenti koji su na dugotrajnoj terapiji glukokortikoidima ne smeju naglo prekinuti terapiju.

·         Da li pacijenti koji su zaraženi koronavirusom treba da prekinu da uzimaju svoju terapiju?

Ukoliko pacijent razvije simptome bilo koje infekcije, treba slediti ustaljenu praksu i pauzirati upotrebu imunosupresiva tokom trajanja infekcije, uz konsultaciju sa reumatološkim timom. Zaraženi pacijenti koji su na terapiji glukokortikoidima ne bi trebalo da naglo prekinu terapiju, već da prate savete svog lekarskog tima.

Za više informacija o ovim preporukama, možete se u bilo kom trenutku obratiti Vašem Roche predstavniku, ili poslati upit putem MI Atlas platforme: serbia.medinfo@roche.com

RS/RA/2003/0013