Model zasnovan na ishodima lečenja kao alat za unapređenje dostupnosti inovativnih lekova

Neosporno je da primena inovativnih terapija u onkologiji može značajno poboljšati ishode lečenja pacijenata i smanjiti stopu mortaliteta od karcinoma kako u svetu, tako i u Srbiji. Poseban iskorak u pogledu efiksanosti napravile su ciljane terapije koje omogućavaju određenoj grupi pacijenata (npr. tumor sa ALK mutacijama) daleko duži period bez pogoršanja bolesti (3 godine u poređenju sa 5 meseci), uz visoku stopu odgovora na terapiju. Imunoterapija napravila je drugi značajni iskorak u lečenju onkoloških pacijenata. Iako primena imunoterapije pokazuje niže stope odgovora u odnosu na ciljanu terapiju, pacijenti koji odgovore imaju dugoročan boljitak u preživljanju koji se meri godinama.

Kako bi se omogućila veća dostupnost imunoterapije u lečenju karcinoma pluća u Srbiji neophodno je uvesti plaćanje terapije prema ishodu lečenja (outcome-based model), upravo zbog pomenute niže stope odgovora i velikog broja pacijenata koji su kanadidati za terapiju.

Plaćanje leka prema ishodu predstavlja model koji treba da obezbedi održivo finansiranje inovativnih terapija, a samim tim i njihovu dostupnost pacijentima kojima su neophodne. Pojava svakog inovativnog leka sa sobom nosi visok stepen dvojake neizvesnosti za onoga ko finansira njegovu upotrebu (u slučaju Srbije, to je Republički fond za zdravstveno osiguranje - RFZO). Jedna vrsta neizvesnosti se odnosi na ukupne finansijske posledice uvođenja jednog takvog leka u sistem, dok se druga tiče same kliničke efikasnosti leka.

Outcome-based model otklanja obe navedene neizvesnosti. Njegovim uvođenjem  može se napraviti visoko pouzdana procena ukupnog troška za RFZO, a što je suštinski još važnije, precizno se određuje klinički rezultat koji treba postići u lečenju pacijenta da bi lek bio finansiran od strane RFZO. Kumulativno gledano, unapred biva poznato ono što je osnovno za pravilnu raspodelu sredstava namenjenih za lekove, odnosno “šta i koliko” RFZO plaća kada se radi o inovativnim terapijama.

Ovakav model praktično podrazumeva da RFZO preuzima obavezu finansiranja terapije isključivo kod onih pacijenata kod kojih postoji odgovor na terapiju. Pored kliničko-finansijskog aspekta, još jedno fundamentalno načelo svakog stabilnog zdravstvenog sistema će biti zadovoljeno kroz uvođenje outcome-based modela, a to je “načelo jednakosti“ svih pacijenata. Naime, ovaj model osigurava da će apsolutno svi pacijenti sa datom dijagnozom dobiti neophodnu terapiju, a da će se sa druge strane, pokrivati trošak lečenja samo onih kod kojih se lečenje pokazalo efikasnim.

Pokrivanjem troškova terapije koja nije dala očekivan ili zadovoljavajući rezultat, farmaceutske kompanije podstiču dostupnost imunoterapije, te pomažu pacijente. Dostupnošću najsavremenije i najoptimalnije terapije omogućava se potencijalno produžavanje života za onkološke pacijente, kao i bolji kvalitet života, što prevashodno i jeste naša zajednička misija.

Prim. dr sci. med. Nenad Mijalković

RS/NONP/1908/0049